El TEXU,  ‘L´árbol de la vida y la muerte’

Yá nos tiempos vieyos esti árbol yera veneráu y formaba parte dalgunos rituales al ser consideráu un árbol sagráu e inmortal debíu a la so longevidá. El texu yera mui apreciáu pola calidá de la so madera. Fueron los griegos los que-y punxieron el nome: Taxus, polos sos aspectos importantes: so resistencia y flesibilidá, árbol de la vida pola so llonxevidá, cola so madera facíense arcos y, pola so naturaleza velenosa yera per conocíu como´l árbol de la muerte, mui nomáu na lliteratura griega y tamién llatina. La fama del so poder velenosu siguió no llargo  de la hestoria hasta los nuesos dies.

Sicasí, el texu pasó de ser un árbol sagráu a tar en regresión, casi en peligru d´esaniciu, siendo preciso entamar la repoblación n´aries favoratibles.

So cualidá de fueya perenne, so porte y la so llonxevidá,, coles rames verde-prietu,  yera un llugar p´aconceyar. Nel mundiu celta adorábense los árboles qu´habíen vistu y vivíu muncho, testigu sabiu del mundu. Los druidas, coles  rames y palinos de la so madera aldovinaben el futuru. Yera per respetáu´l texu, tenín enfotu que yera eficaz escontra les fades y bruxes nes ceremonies máxiques. El cristianismo incorporolu como símbolo de la vida y la muerte, pasó de muerte y reencarnación a ser de muerte y resurrección y pola so llonxevidá,, tamién como símbolu d´eternidá, que sobrevive más allá de nos mismos. Les persones aconceyaben nel rodiu l´árbol sagráu pa tar nun contautu d´arniu espiritual.

D´apariencia tristu, ye l´árbol que más influyó na hestoria de occidente, ye raru que sobrepase los 15 metros d´altura. N´Escocia alcuéntrase´l texu más vieyu d´Europa, tien más de 2000 años y más de 15 metros de diámetro. Tien una pequena flor verde pa dar un frutu de collor roxu, que ye lo únicu que nun ye velenosu, anque les semilles  que caltién  son tósiques.

Árbol de lleenda, como exemplu: entiéndese n´esti contestu, l´aconceyu y xuntes de vecinos ficiérense al pie de los texos, baxo la so solombra y  afalamientu, onde l´escenariu valiose pa facer la llei y alministrar xusticia y pa celebrar tolos rituales y acontecimientos importantes de la comunidá. Árbol sagráu pa los celtas y tamién pa los astures dende tiempu inmemorial y d´otres zones del norte peninsular. Per conocía la lleenda del suicidio de cántabros enantes de ser esclavizaos  por Roma. Tamién de galaicos y astures qu´escoyeron suicidase asina.

La sociedá celta yera matriarcal y dizse que dacuando una moza escoyia´l home, tiraba-y unes ramines de texu pa indica-y que la decisión taba tomada, d´ehí vien el dichu de  "tiró-y los texos".

Alcuéntrense texos en poblaciones montiegues. Foi perseguíu pola so apreciada madera y desapaeció de comarques enteres.  Los últimos supervivientes tan en llugares inaccesibles y solitarios de les nueses montañes: na sierra del Sueve n´Asturies, la braña de los texos en Liébana o la Texada de Tosande en Palencia.  N´Asturias ye frecuente alcontralos al llau  de ilesies, ermites y cementerios. Nel nuesu conceyu tamién tenemos texos en dalgunes parroquies, dellos centenarios y monumentales en munchos casos.

Xuan Miyar

Semeya Bayones, parroquia del Bustiu

Ver más  colaboraciones de Xuan Miyar

Pincha enllace -  https://goo.gl/zIost0